پژوهشنامه مالیات

چکیده

رضایتمندی و افزایش سطح رفاه مردم یکی از اولویت­های اساسی دولت است که این امر به­طور طبیعی به درآمدهای دولت بستگی دارد؛ مالیات­ها یکی از منابع درآمدی دولت می­باشند که از طریق آن­ها امکان عرضه کالاها و خدمات عمومی به وجود می آید. در این راستا پرداخت مالیات که به­وسیله آن بخشی از قدرت خرید و پس انداز جامعه به دولت انتقال می­یابد و از این طریق انجام فعالیت­هایی نظیر بهداشت، آموزش، امنیت و دیگر کالاها و خدمات عمومی میسر می­شود، دارای اهمیت اساسی است. هدف از این بررسی، تعیین نرخ­های بهینه مالیاتی در اقتصاد ایران است؛ در این راستا، ابتدا از طریق بهینه­یابی، تابع مطلوبیت خانوارها با استفاده از الگوریتم ژنتیک، مقادیر بهینه تقاضای کالای عمومی که متناسب با پرداختی مردم به عنوان مالیات است به­دست می­آیند. سپس، نرخ­های مالیاتی بهینه متناسب با سطح تقاضای بهینه افراد از کالای عمومی استخراج می­شوند که از طریق آن، درآمدهای بهینه مالیاتی قابل حصول توسط دولت طی سال­های 92-1380 به دست می­آیند؛ نرخ­های بهینه مالیاتی در دو حالت وجود و عدم وجود درآمدهای نفتی در محدودیت بودجه­ای دولت محاسبه شده اند. نتایج حاصل از برآوردهای انجام شده نشان می­دهند: درآمدهای مالیاتی عملکرد و بهینه دولت در حالت وجود درآمدهای نفتی با هم تفاوت دارند که این تفاوت دارای نوسانات زیادی است. این در حالی است که در حالت عدم وجود درآمدهای نفتی در مدل، تفاوت کمتری بین درآمدهای مالیاتی عملکرد و بهینه دولت وجود دارد. استفاده از حداکثر توان مالیاتی کشور و افزایش پایه مالیاتی جهت بهبود عملکرد نظام مالیاتی کشور موجب می­شود تا با اتکاء کمتر به درآمدهای نفتی، امکان تأمین کالاها و خدمات عمومی مورد نظر شهروندان فراهم شود.