مرتضی روحی ، عزت اله عباسیان ، منصور مومنی ، حنان عموزاد مهدیرجی،
دوره ۲۶، شماره ۳۸ - ( ۶-۱۳۹۷ )
چکیده
یکی از اجزای بسیار مهم بودجه دولت، درآمدهای مالیاتی کشور میباشد. اطلاع از میزان درآمدهای مالیاتی قابل حصول در منابع اشخاص حقوقی، به دلیل سهم بالا از منابع مالیاتی، علاوه بر تخصیص بهینه منابع در جهت وصول انها، دولت را در انجام برنامه‌ریزی‌های مالی کمک میکند. در این مقاله، با هدف دستیابی به پیشبینی های دقیق‌تر درآمدهای مالیاتی از دو روش زنجیره مارکف به عنوان یک روش احتمالی و تحلیل طیف منفرد به عنوان یک روش غیر پارامتریک استفاده میشود. ابتدا با استفاده از داده‌های ۳۰۰۰ شرکت بزرگ که ۸۰ درصد رقم مالیات قطعی را تشکیل می‌دهند، به بررسی ماهیت و ساختار وصول مالیات بر اساس وقفههای زمانی در منبع مالیات بر درآمد شرکتها طی عملکرد سالهای ۹۴-۱۳۸۸ پرداخته شد و سپس با استفاده از زنجیره مارکف و تحلیل طیف منفرد ضمن انجام پیشبینی مالیات قطعی، عملکرد این دو روش با یکدیگر مقایسه و میزان خطای پیشبینی دو الگو بررسی شد. نتایج نشان میدهد دقت پیش بینی مدل زنجیره مارکف با اختلاف کمی بهتر از تحلیل طیف منفرد بوده است. همچنین از مالیات قطعی شده هرسال، ۳۰ درصد در سال پس از ان و مابقی در دو سال و بیشتر بعد از ان وصول میشود. از سویی دیگر پیش بینی انجام شده نشان داد؛ مالیات قطعی ۴۸ درصد شرکتها طی عملکرد سالهای ۱۳۹۵ لغایت ۱۳۹۷ افزایشی ۲ تا ۱۰ درصد خواهند داشت که عمدتا مربوط به شرکتهای نفتی و پالایشگاهها بوده و حدود ۱۵ درصد از شرکتها نیز دارأی کاهش مالیات حداکثر ۵ درصدی خواهند بود که اکثرا مربوط به شرکتهای تولیدی است.
سیدرستم اسداله زاده بالی، مرجان دامن کشیده، منیژه هادی نژاد، غلامرضا گرایی نژاد، هوشنگ مومنی وصالیان،
دوره ۲۸، شماره ۴۸ - ( ۱۲-۱۳۹۹ )
چکیده
در دنیای فعلی بالا بودن سهم درآمدهای مالیاتی در بودجه و نقش آن در داشتن اقتصادی سالم و پویا، معیار اصلی پیشرفت و رشد هر کشوری میباشد. در بین پایههای مالیاتی، مالیات بر ارزش افزوده از جمله مالیاتهایی بوده است که طی سالهای اخیر توجه سیاستگذاران را به دلیل شفافیتی که در وصول آن دارد، به خود جلب کرده است. اما تعیین نرخ بهینه مالیاتی در رسیدن به اهداف اقتصادی بسیار تعیین کننده است. از سویی در هر اقتصادی، اقتصاد پنهان و فعالیتهای پنهانی که مانع از ابراز درست اطلاعات میشود، بر میزان وصولی درآمدهای مالیاتی دولت اثر میگذارد. در این بررسی سعی شده است با استفاده از آمارهای موجود طی دوره ۱۳۹۶-۱۳۸۷ به تعیین نرخهای بهینه مالیاتی در سه مدل معرفی شده با فرض وجود و عدم وجود اقتصاد پنهان، با استفاده از روش بهینهیابی الگوریتم ازدحام ذرات پرداخته شود. نتایج بهینهیابی نشان میدهد که دولت در مورد مالیات بر ارزش افزوده نزدیک به مقادیر بهینه عمل کرده است. نکته دیگری که باید در نظر گرفت این است که تغییرات زیاد نرخ مالیات بر ارزش افزوده بر اقتصاد پنهان اثر مثبت و فزاینده دارد.
