پژوهشنامه مالیات

چکیده

سازگاری مخارج جاری دولت با درآمدهای مالیاتی یکی از مهمترین شاخص‌های ارزیابی عملکرد دولت‌ها در اقتصاد سیاسی و بخش عمومی می‌باشد. همچنین جهانی‌شدن باعث می‌شود که دولت‌ها نقش انحصاری خود را در اعمال سیاست‌های مالی از دست بدهند. این مقاله به بررسی نقش متغیرهای جهانی‌شدن، درآمد‌های نفتی، تورم و رشد اقتصادی بر شاخص درآمد مالیاتی بر هزینه‌های جاری دولت (T/G) اقتصاد ایران طی سال‌های ۱۳۹۳-۱۳۴۹ با استفاده از روش خودتوضیح با وقفه­های توزیعی(ARDL) می‌پردازد. بر طبق نتایج شاخص جهانی‌شدن در کوتاه‌مدت تأثیر مثبت و در بلندمدت تأثیر منفی بر شاخص T/G دارد. بنابراین در کوتاه‌مدت "فرضیه کارایی" جهانی‌شدن و در بلندمدت "فرضیه جبران" جهانی‌شدن برای اقتصاد ایران صادق می‌باشد. شاخص درآمدهای نفتی هم در بلندمدت و هم در کوتاه‌مدت تأثیر منفی و معنادار بر شاخص T/G دارد. این نتیجه تأییدی بر صادق بودن "فرضیه نفرین منابع" در مورد سیاست‌های مالی دولت دارد که موجب ناکارایی شاخص مالیات بر هزینه‌های جاری دولت می‌شود. همچنین تولید سرانه حقیقی بدون نفت و نرخ تورم به ترتیب تأثیر مثبت و منفی بر عمکلرد شاخص T/G در طی بازه زمانی تحقیق داشته‌اند. مهمترین پیشنهادات سیاستی حاصل از این پژوهش برای پژوهش‌گران و سیاست‌گذاران بحث شده است.