محمد خیراله پورسرائی، غلامعلی حاجی، محمدحسن فطرس،
دوره ۲۹، شماره ۵۲ - ( ۱۲-۱۴۰۰ )
چکیده
هدف این مقاله بررسی نااطمینانی نرخ ارز و نرخ تورم در اقتصاد ایران و تأثیر آن بر درآمدهای مالیاتی میباشد. با توجه به اینکه اقتصاد ایران به دلایل ساختاری همانند وابستگی به درآمد نفتی، تورم بالا،کسری بودجه سالانه و تلاطمهای ارزی، همواره با نااطمینانی و نوسان همراه بوده است، این سوال مطرح میشود که: آیا درآمدهای مالیاتی متاثر از آثار سوء این نااطمینانیها بوده است؟ برای دستیابی به هدف پژوهش ابتدا نااطمینانی متغیرها با استفاده از الگوی خودرگرسیونی واریانس ناهمسانی شرطی تعمیم یافته (GARCH) بر مبنای دادههای فصلی سالهای ۱۳۹۸ - ۱۳۶۹ بررسی گردیده سپس تأثیر آنها بر درآمدهای مالیاتی در قالب یک مدل تصریح شده مورد سنجش قرار گرفت. یافتههای تحقیق حاکی از تایید نااطمینانی متغیرها بوده و نشان میدهد درآمدهای مالیاتی به صورت معنیداری متاثر از تغییرات نرخ ارز و تورم می باشد. ضرایب برآوردی دو متغیر نااطمینانی، منفی است و نشان میدهد که با افزایش نااطمینانی نرخ ارز و نرخ تورم میزان حقیقی درآمدهای مالیاتی کاهش خواهد یافت.
درخشان حیدری، کیومرث سهیلی، علی فلاحتی،
دوره ۳۰، شماره ۵۴ - ( ۶-۱۴۰۱ )
چکیده
امروزه سیستم مالیاتی، به عنوان یک عامل کلیدی که مستقیماً با بقا و توسعه بودجه و اقتصاد مرتبط است، به کانون تحقیقات نظری در طبقه‌بندی مالی و پولی تبدیل شده است. اما مالیات تحت تأثیر عوامل بسیار زیادی قرار دارد که در کشورهای مختلف متفاوت است. نااطمینانی در سیاستهای اقتصادی از جمله مهمترین موارد در این زمینه است که دارای اثراتی گسترده بر عملکرد اقتصاد کلان و شرکتهای مختلف است. نااطمینانی اقتصادی، افق و برنامهریزی شرکتها را نیز با چالش روبهرو میکند و سبب کاهش حجم فعالیتهای اقتصادی، کاهش درآمد شرکتها و همچنین افزایش تمایل در بین شرکتها برای گسترش سیاستهای تدافعی در زمینه مالیات است. بنابراین ضرورت دارد که تأثیر نااطمینانی در مدلهایی که به بررسی عوامل مؤثر بر بار مالیاتی (به عنوان یک رفتار تدافعی) میپردازند وارد شود. با توجه به این موضوع، هدف این تحقیق بررسی تأثیر میزان جمعآوری مالیات بر رابطه بین نااطمینانی از سیاستهای اقتصادی و رفتار تدافعی مالیاتی در شرکتهای پذیرفته شده بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی ۹۸-۱۳۹۰ با رویکرد رگرسیون کوانتایل بود. نتایج این مطالعه نشان داد که تأثیر نااطمینانی تورم و شاخص نسبت q توبین بر رفتارهای تدافعی مالیاتدهندگان مثبت و نامتقارن بوده است. همچنین براساس سایر نتایج، تأثیر سایر عوامل مؤثر بر رفتارهای تدافعی مالیاتدهندگان متقارن بوده است. از سوی دیگر اثر متغیر جمعآوری مالیات بر رفتار تدافعی مالیاتی مثبت و معنیدار بوده است و ورود این متغیر به مدل رابطه بین نااطمینانی از فعالیتهای اقتصادی و رفتار تدافعی شرکتها را کاهش میدهد.
