دوره 33، شماره 66 - ( 1404 )
جلد 33 شماره 66 صفحات 104-77 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rafieiatani A, Mahdizadeh J. Solutions to reduce tax evasion in Iran's economy in the framework of behavioral economics. J Tax Res 2025; 33 (66) :77-104
URL: http://taxjournal.ir/article-1-2438-fa.html
URL: http://taxjournal.ir/article-1-2438-fa.html
رفیعی آتانی عطاءاله، مهدیزاده جعفر. راهکارهای کاهش فرار مالیاتی در اقتصاد ایران با استفاده از بازی‌های آزمایشگاهی. پژوهشنامه مالیات. 1404; 33 (66) :77-104
1- دانشگاه علم و صنعت ، rafieiatani@iust.ac.ir
2- دانشگاه علم و صنعت
2- دانشگاه علم و صنعت
چکیده: (253 مشاهده)
مالیات‌ها، یکی از اساسی‌ترین پایه‌های درآمدهای پایدار دولت‌ها در منابع بودجه‌ای است. اگر بخواهیم تعریفی از فرار مالیاتی از دیدگاه دولت‌ها ارائه بدهیم می‌توانیم آن را یک درآمد ازدست‌رفته معرفی کنیم که علاوه بر ایجاد شکاف بین درآمد بالقوه و بالفعل دولت، باعث کاهش عدالت مالیاتی در کشور خواهد شد. در مطالعه پیش‌رو با استفاده از رویکرد اقتصاد رفتاری، با تمرکز بر ترجیحات دیگرخواهانه و با بهره بردن از ابزار آزمایش‌های میدانی بر روی 30 نفر از مؤدیان صنف تجهیزات ساختمانی شهر تهران سعی شده است علاوه بر راهکارهای عملیاتی به‌منظور کاهش حجم فرار مالیاتی در ایران ارائه شود. ایده اصلی این پژوهش سنجش اثر فراهم کردن امکان انتخاب محل مصرف مالیات پرداختی مؤدیان توسط آن‌ها بر تمکین مالیاتی آن‌ها است. نتیجتاً مشخص شد در صورتی که مؤدیان بتوانند محل مصرف مالیات خود را انتخاب کنند حاضرند مبالغ بیشتری را به عنوان مالیات پرداخت کنند و همچنین مشخص شد آن قسم از پروژه‌های عمرانی جهت تأمین مالی از این طریق مناسب هستند که عموم مردم جامعه از آن مسئله ادراکی داشته باشند و پروژه‌های عمرانی – توسعه‌ای با عواید بلندمدت در این راستا کارایی لازم را ندارند.
نوع مطالعه: كاربردي |
موضوع مقاله:
اقتصادی
دریافت: 1403/8/19 | پذیرش: 1403/12/28 | انتشار: 1404/6/10
دریافت: 1403/8/19 | پذیرش: 1403/12/28 | انتشار: 1404/6/10
فهرست منابع
1. معاونت پژوهشی مرکز آموزش، پژوهش و برنامه‌ریزی مالیاتی. (۱۴۰۲). گزارش عملکرد درآمدهای مالیاتی کل کشور از آغاز سال ۱۴۰۲ تا پایان اسفندماه (به تفکیک منابع). https://B2n.ir/yq6365
2. اسمعیل درجانی، نجمه، اسدزاده، احمد و برقی اسکویی، محمدمهدی. (1402). بررسی اقتصاد رفتاری در پدیده تصمیم‌گیری فرار مالیاتی: رویکرد سناریوسازی جرایم مالیاتی. تصمیم‌گیری و تحقیق در عملیات، 8(3)، 670-654. [DOI:10.22105/dmor.2023.345401.1615.]
3. احمدی، وحیده، شهنازی، روح اله، اسلاملوییان، کریم و صدرایی جواهری، احمد. (1401). ارزیابی تاثیر انتخاب شغل بر فرار مالیاتی- رویکرد اقتصاد رفتاری با روش عامل مبنا در اقتصاد ایران. نظریه‌های کاربردی اقتصاد، 9(1)، 294-271. doi: 10.22034/ecoj.2022.46346.2891
4. قاسمی، محمد، عابدی، صادق، و محتشمی، علی. (۱۴۰۱). ارائه الگوی پیش‌بینی فرار مالیاتی اصناف مبتنی بر تکنیک داده‌کاوی. پژوهشنامه مالیات، ۳۰(۵۶)، ۷-۳۰. [DOI:10.22105/dmor.2023.345401.1615]
5. دهقان، سحر، موسوی جهرمی، یگانه و عبدلی، قهرمان. (1397). تئوری چشم‌انداز؛ رهیافتی نوین در توضیح پدیده فرار مالیاتی. فصلنامه تحقیقات اقتصادی، 53(1)، 1-23. doi: 10.22059/jte.2018.64841
6. منتظر حجت، امیرحسین، خدا پناه، مسعود، فرازمند، حسن، دلفی، حمیده. (۱۳۹۸). رابطه شادی و تمایل به پرداخت مالیاتی: آیا افراد شادتر تمایل بیشتری به پرداخت مالیات دارند؟ پژوهشنامه مالیات، ۲۷(۴۱)، ۷-۲۴.
7. موسوی جهرمی، یگانه و دهقان، سحر. (1398). بررسی رفتار مالیاتی مودیان بخش مشاغل: رهیافت اقتصاد رفتاری. مطالعات اقتصادی. 8(2)، 281-265. doi: 10.22099/ijes.2020.33336.1566
8. زایر، آیت. (۱۴۰۰). گزارش فرار و اجتناب مالیاتی (علل، انگیزه‌ها و راه‌های کاهش آن) (صص. ۱-۱۹). مرکز آموزش، پژوهش و برنامه‌ریزی سازمان امور مالیاتی.
9. زایر، آیت، حسنی، محسن، و بابایی، نسیم. (۱۳۹۹). گزارش راهکارهای بهبود تمکین مالیاتی در کشور (صص. ۱-۳۲). مرکز آموزش، پژوهش و برنامه‌ریزی سازمان امور مالیاتی.
10. حافظ‌نیا، محمدرضا. (۱۳۸۵). مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی (ویرایش دوازدهم). سمت.
11. References
12. Advani, A., & Tarrant, H. (2021). Behavioural responses to a wealth tax. Fiscal Studies, 42(3-4), 509-537. [DOI:10.1111/1475-5890.12283]
13. Ahmadi, V., Shahnazi, R., Eslamlouiyan, K., & Sadraei Javaheri, A. (2022). Evaluating the effect of job choice on tax evasion: A behavioral economics approach using agent-based modeling in Iran's economy. Applied Theories of Economics, 9(1), 271-294. [DOI:10.22034/ecoj.2022.46346.2891 [In Persian]]
14. Alm, J., & Kasper, M. (2023). Using behavioural economics to understand tax compliance. Economic and Political Studies, 11(3), 279-294. [DOI:10.1080/20954816.2022.2117676]
15. Alm, J., Blaufus, K., Fochmann, M., Kirchler, E., Mohr, P., Olson, N. E., & Torgler, B. (2020). Tax policy measures to combat the sars-cov-2 pandemic and considerations to improve tax compliance: a behavioral perspective. WU International Taxation Research Paper Series, (2020-10). [DOI:10.2139/ssrn.3692370]
16. Alm, J., Burgstaller, L., Domi, A., März, A., & Kasper, M. (2023). Nudges, Boosts, and Sludge: Using New Behavioral Approaches to Improve Tax Compliance. Economies, 11(9), 1-22. [DOI:10.3390/economies11090223]
17. Al-Ttaffi, L. H. A., & Abdul Jabbar, H. (2015). Does Muslim view on tax influence compliance behaviour? In *Proceedings of the International Conference on Accounting Studies (ICAS) 2015* (pp. 347-353). Universiti Utara Malaysia. https://repo.uum.edu.my/id/eprint/17590
18. Cronbach, L. J. (1951). Coefficient alpha and the internal structure of tests. psychometrika, 16(3), 297-334. [DOI:10.1007/BF02310555]
19. Dehghan, S., Mousavi Jahromi, Y., & Abdali, G. (2018). Prospect theory: A new approach in explaining the phenomenon of tax evasion. Quarterly Journal of Economic Research, 53(1), 1-23. [DOI:10.22059/jte.2018.64841 [In Persian]]
20. Deputy for Research, Center for Education, Research, and Tax Planning. (2023). Report on the performance of national tax revenues from the beginning of 2023 to the end of March (by sources). https://B2n.ir/yq6365 [In Persian]
21. Devos, K. (2008). Tax evasion behaviour and demographic factors: An exploratory study in Australia. Revenue Law Journal, 18(2008), 1-44. [DOI:10.53300/001c.6698]
22. Dhami, S. (2016). The foundations of behavioral economic analysis. Oxford University Press.
23. Esmaeil Dorjani, N., Asadzadeh, A., & Barghi Eskouei, M. M. (2023). Investigating behavioral economics in the phenomenon of tax evasion decision-making: A scenario-based approach to tax penalties. Decision Making and Operations Research, 8(3), 654-670. [DOI:10.22105/dmor.2023.345401.1615 [In Persian]]
24. Fehr, E., & Leibbrandt, A. (2011). A field study on cooperativeness and impatience in the tragedy of the commons. Journal of public economics, 95(9-10), 1144-1155. [DOI:10.1016/j.jpubeco.2011.05.013]
25. Gërxhani, K. (2007). Explaining gender differences in tax evasion: the case of Tirana, Albania. Feminist Economics, 13(2), 119-155. [DOI:10.1080/13545700601184856]
26. Ghasemi, M., Abedi, S., & Mohtashami, A. (2022). Presenting a predictive model of business tax evasion based on data mining techniques. Tax Research Journal, 30(56), 7-30.
https://doi.org/10.52547/taxjournal.30.56.1 [DOI:10.22105/dmor.2023.345401.1615 [In Persian]]
27. Gintis, H. (2009). The bounds of reason: game theory and the unification of the behavioral sciences-revised edition. Princeton university press.
28. Hafeznia, M. R. (2006). An introduction to research methodology in the humanities (12th ed.). SAMT. [In Persian]
29. Kirchler, E., Hoelzl, E., & Wahl, I. (2008). Enforced versus voluntary tax compliance: The "slippery slope" framework. Journal of Economic psychology, 29(2), 210-225. [DOI:10.1016/j.joep.2007.05.004]
30. Levi, M. (1988). Of rule and revenue. Univ of California Press.
31. Macintyre, A., Chan, H. F., Schaffner, M., & Torgler, B. (2023). National pride and tax compliance: A laboratory experiment using a physiological marker. PloS one, 18(1), e0280473. [DOI:10.1371/journal.pone.0280473]
32. Mannan, D. K. A., Farhana, D. K. M., & Chowdhury, G. M. (2021). Social network and tax evasion: theoretical model and empirical evidence in Bangladesh. The Cost and Management, 49(2).
33. McCaffery, E. J., Baron, J., & Baron, J. (2003, January). Heuristics and biases in thinking about tax. In Proceedings. Annual Conference on Taxation and Minutes of the Annual Meeting of the National Tax Association (Vol. 96, pp. 434-443). National Tax Association. [DOI:10.2139/ssrn.467440]
34. Montazer Hojjat, A. H., Khodapanah, M., Farazmand, H., & Delfi, H. (2019). The relationship between happiness and willingness to pay taxes: Do happier individuals have a greater tendency to pay taxes? Tax Research Journal, 27(41), 7-24. [In Persian] [DOI:10.29252/taxjournal.27.41.7]
35. Mousavi Jahromi, Y., & Dehghan, S. (2019). Investigating taxpayers' behavior in the business sector: A behavioral economics approach. Iranian Journal of Economic Studies, 8(2), 265-281. [DOI:10.22099/ijes.2020.33336.1566 [In Persian]]
36. Schenk, D. H. (2011). Exploiting the salience bias in designing taxes. Yale J. on Reg., 28, 253. [DOI:10.2139/ssrn.1661322]
37. Torgler, B. (2003). Tax morale, rule-governed behaviour and trust. Constitutional Political Economy, 14(2), 119-140. [DOI:10.1023/A:1023643622283]
38. Zayer, A. (2021). Report on tax evasion and avoidance (causes, motivations, and ways to reduce it) (pp. 1-19). Center for Education, Research, and Planning of the Tax Administration. [In Persian]
39. Zayer, A., Hassani, M., & Babaei, N. (2020). Report on strategies for improving tax compliance in the country (pp. 1-32). Center for Education, Research, and Planning of the Tax Administration. [In Persian]
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| ./files/site1/images/%D8%B3%D9%85%DB%8C%D9%85_%D9%86%D9%88%D8%B1.pngبازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
